Συνέντευξη με τη Διευθύντρια του ÖSD στην Ελλάδα, Χριστίνα Ruttner.
του Νίκου Κουκίδη
1. Αρχικά, θα θέλατε να πείτε πώς προέκυψε η ανάληψη της διεύθυνσης του ÖSD και ποια η σχέση σας με την Αυστρία;
Έχω την τύχη να είμαι μισή Αυστριακή και μισή Ελληνίδα με πατέρα από τη Βιέννη και μητέρα από την Αθήνα. Σε αυτές τις δύο πόλεις, σε αυτές τις δύο χώρες πραγματώνεται η έννοια της πατρίδας για μένα. Όλο αυτό εμπεριέχει τη μεγάλη δυσκολία της επιλογής για το που θα ζήσεις, καθώς πάντα θα λείπει ένα κομμάτι σου, όποια απόφαση και να πάρεις. Ωστόσο στο χέρι του καθένα μας εναπόκειται αυτή η δυσκολία να μετατραπεί σε ευτυχή συγκυρία. Γιατί μόνο έτσι θα μπορούσε να χαρακτηρίσει κανείς το γεγονός ότι μεγάλωσα δίγλωσση, ότι ζω, μεγαλώνω και μαθαίνω ταυτόχρονα και αενάως και από τις δύο νοοτροπίες και γίνομαι κοινωνός δυο πολιτισμών καθώς περνάω πολύ χρόνο στην Αυστρία (η μισή οικογένεια μου ζει εκεί) και κατοικώ στην Ελλάδα. Με αυτόν τον τρόπο νομίζω διαμορφώνεται αυτόματα μία συνείδηση πολύ πιο ανοιχτή και ανεκτική, πιο ευρωπαϊκή.
Ως Αυστριακή λοιπόν και έχοντας τη διεύθυνση του Τμήματος Γερμανικών της Σχολής Μωραΐτη συνεργαζόμουν, από την ανάληψη των καθηκόντων μου το 2004, πολύ στενά μεταξύ άλλων και με την Αυστριακή Πρεσβεία. Όταν αποφάσισαν τα κεντρικά να ξεκινήσουν ένα νέο κεφάλαιο στην Ελλάδα, η προκάτοχός μου μου πρότεινε να αναλάβω το ÖSD σε συνεργασία με την Πρεσβεία. Αυτό ωστόσο θα σήμαινε ότι θα έπρεπε να αφήσω τη θέση μου στη Σχολή Μωραΐτη, ένα ενδεχόμενο που δεν υπήρχε για μένα. Έπρεπε λοιπόν να βρω μία λύση, η οποία θα συνδύαζε και τις δύο ιδιότητές μου. Δίστασα στην αρχή, αλλά με την παρότρυνση μελών της ομάδας μου και τη συνολική της στήριξη πήγα απευθείας στη Διεύθυνση της Σχολής Μωραΐτη.
Όπως σίγουρα γνωρίζετε το σχολείο αυτό έχει διαδραματίσει καταλυτικό ρόλο στην εξέλιξη της εκπαίδευσης στη νεότερη Ελλάδα και έχει υπάρξει φάρος για την παιδεία τόσο στον δημόσιο όσο και τον ιδιωτικό τομέα. Η πρόταση για να γίνει η Σχολή Μωραΐτη η έδρα ενός γλωσσικού Ινστιτούτου, ενός φορέα εξετάσεων, ήταν μία ακόμα πρόκληση, την οποία αποδέχτηκε, καινοτομώντας ακόμη μία φορά καθώς έγινε το μοναδικό ελληνικό σχολείο στην Ελλάδα που είναι παράλληλα και φορέας παγκόσμια αναγνωρισμένων εξετάσεων για την πιστοποίηση ξένης γλώσσας. Έτσι το 2014 ιδρύθηκε το Ινστιτούτο ÖSD Ελλάδας – Σχολή Μωραΐτη με όλη την ομάδα του Γερμανικού Τμήματος να εμπλέκεται ενεργά. Από τότε διατηρούμε με αδιάκοπη ομαδική προσπάθεια τα υψηλά στάνταρ του ÖSD και της Σχολής Μωραΐτη: προ πάντων την ποιότητα.
2. Το ÖSD έχει γίνει ίσως το πιο πολυσυζητημένο θέμα στο χώρο του DaF στην Ελλάδα. Γιατί;
Aυτό ίσως θα έπρεπε να το απαντήσουν οι αναγνώστριες και οι αναγνώστες σας, αν και θα μπορούσαμε να αναφέρουμε δύο βασικά χαρακτηριστικά: Τις καινοτόμες πρακτικές και την εναρμόνιση με τις ανάγκες των νέων κυρίως ανθρώπων που θέλουν να πιστοποιηθούν σήμερα σε μια ξένη γλώσσα. Μια άλλη αιτία εικάζω ότι είναι, πως στην αγορά δεν υπάρχει πλέον μονοπώλιο, γεγονός θετικό, τόσο για τους φορείς πιστοποίησης, όσο και για τους/τις υποψήφιους και τους/τις καθηγητές/τριες και τους υποψήφιους.
3. Τι τομές έχουν γίνει από την «άφιξη» του ÖSD στο χώρο των εξετάσεων DaF;
Όπως ήδη ανέφερα, το ÖSD εισήγαγε πολλές καινοτόμες πρακτικές, αλλάζοντας ουσιαστικά το τοπίο των εξετάσεων στην Ελλάδα, ορισμένες από τις οποίες υιοθετήθηκαν στη συνέχεια και από άλλους φορείς. Κοινός γνώμονας είναι η αρχή «Ο υποψήφιος στο επίκεντρο». Στόχος μας είναι να προσφέρουμε στους εξεταζόμενους μια θετική εμπειρία, ανεξαρτήτως αποτελέσματος, που φυσικά συνδέεται με την κατάλληλη προετοιμασία.
Αναφέρω εν τάχει μερικές από αυτές:
- Θεματολογία για νέους σε όλα τα επίπεδα, πλην του Γ2
- Τις περισσότερες από δύο εξεταστικές περιόδους
- Τη δυνατότητα να εξετάζονται οι υποψήφιοι ξεχωριστά στα Γραπτά και στα Προφορικά
- Τη δυνατότητα χρήσης λεξικού από το Β2 ως το Γ2
- Τα ακουστικά στα επίπεδα Β1, Β2, Γ1, Γ2,
- Τη μετάφραση των διπλωμάτων στα Ελληνικά και στα Αγγλικά, έτσι ώστε να γλιτώνει ο κάτοχος του διπλώματος την ταλαιπωρία και τα έξοδα της μετάφρασης.
Αυτά αποτελούν μόνο ένα δείγμα των καινοτόμων παροχών του φορέα. Το πιο σημαντικό, όμως, θεωρώ πως είναι το ανθρώπινο πρόσωπο, με το οποίο έρχεται σε επαφή ο υποψήφιος πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την εξέταση: από την εγγραφή του, την προσέλευσή και την παραμονή του στο εξεταστικό κέντρο και εντέλει την παραλαβή του πιστοποιητικού.
4. Με την ολοένα αυξανόμενη ζήτηση για τα πιστοποιητικά ÖSD θα πίστευε κανείς ότι το επιτελείο σας έχει μεγαλώσει ανάλογα. Ωστόσο, παραμένετε ένας οργανισμός υπό την αιγίδα της Σχολής Μωραΐτη με μια ομάδα μάλλον μικρή (αλλά θαυματουργή). Πείτε μας για αυτό.
Όταν αναλάβαμε το ÖSD το 2014, την ομάδα αποτελούσε μόνο το Τμήμα Γερμανικών της Σχολής Μωραΐτη, ο συνεργάτης μας στην Αθήνα Αντώνης Ευαγγελίδης, υπεύθυνος της πλατφόρμας, και ένας συγκεκριμένος αριθμός εξεταστών στην Αθήνα, τη Χίο, τον Βόλο και την Κομοτηνή. Σταδιακά δημιουργήθηκε μια νέα δομή και, καθώς οι ανάγκες αυξάνονταν λόγω της μεγάλης ζήτησης και της δημιουργίας νέων εξεταστικών κέντρων στη Θεσσαλονίκη, την Κρήτη (Ηράκλειο και Χανιά), τα Ιωάννινα, την Καβάλα και την Κέρκυρα, η ομάδα εμπλουτίστηκε με συνεργάτες, τόσο στο διοικητικό κομμάτι, όσο και στο κομμάτι των εξεταστών. Πραγματοποιήθηκαν εκπαιδεύσεις εξεταστών σε πολλές πόλεις, όπου οι υποψήφιοι επιλέχθηκαν με πολύ αυστηρά κριτήρια και πιστοποιήθηκαν από την κεντρική διεύθυνση του ÖSD στην Αυστρία. Το μυστικό για τη σωστή λειτουργία μιας μικρής ομάδας με αυξημένες ευθύνες είναι η αποτελεσματική οργάνωση και η καλή συνεργασία μεταξύ των μελών της. Φυσικά, όταν αγαπάς αυτό που κάνεις και θέτεις κοινούς στόχους, η σκληρή δουλειά αποτελεί τελικά μια θετική εμπειρία.
5. Ποιο είναι το όραμά σας για τον καθηγητή και ποιο για το μαθητή;
Από την πρώτη χρονιά που ανέλαβε η Σχολή Μωραΐτη το Ινστιτούτο ÖSD διοργάνωσε ετήσιες επιστημονικές ημερίδες στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη και προσέφερε workshops για καθηγητές/τριες σε πολλές πόλεις. Επίσης ενημερώνουμε καθηγητές και καθηγήτριες σχετικά με τις εξετάσεις σε σχολεία, φροντιστήρια κλπ. Κύριο μέλημά μας είναι η επιτυχία των υποψηφίων. Προϋπόθεση είναι η σωστή εκπαίδευση των καθηγητών και η απαλλαγή των υποψηφίων από το περιττό άγχος, που ξεκινάει από τη διαδικασία της εγγραφής και καταλήγει στην παραλαβή του πτυχίου. Φυσικά το σημαντικότερο είναι η ίδια η εξέταση, που προσπαθούμε να την κάνουμε όσο πιο φιλική προς τον υποψήφιο γίνεται, βδημιουργώντας μια θετική ατμόσφαιρα, παρέχοντας ακουστικά για να συγκεντρώνεται όσο το δυνατόν περισσότερο, επιτρέποντας το λεξικό στα υψηλά επίπεδα κλπ., διατηρώντας ωστόσο τις αυστηρές προδιαγραφές, που ορίζονται από το ALTE και τα κεντρικά μας, όσον αφορά τα κριτήρια αξιολόγησης.
6. Α1…C2: Άλλοι στόχοι, άλλο κοινό, ίδιος φορέας. Πως διαφοροποιείται η προσωπικότητα της εξέτασης σε κάθε επίπεδο;
Η φιλοσοφία του ÖSD παραμένει ίδια σε όλα τα επίπεδα. Εξετάσεις φιλικές προς τον υποψήφιο. Άλλωστε γνωρίζουμε πως το άγχος και η αγωνία δεν έχουν ηλικία. Ως προς τη δυσκολία του κάθε επιπέδου, αυτή καθορίζεται από το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Γλωσσών , άρα δεν μπορούμε να αλλάξουμε κάτι στην ουσία. Μόνο στη διαδικασία!
7. Β1. Ειδική περίπτωση, αφενός λόγω του ότι είναι η δημοφιλέστερη πιστοποίηση/επίπεδο από μικρούς/μεγάλους, αφετέρου λόγω της συνεργασίας με το Ινστιτούτο Goethe. Στο επίπεδο αυτό, ακούγονται πολλά αντικρουόμενα σχόλια σχετικά με τη δυσκολία, τον τρόπο εξέτασης κοκ. Υπάρχει κάποια συμβουλή προς τους διδάσκοντες ή και τους διδασκόμενους;
Η σωστή προετοιμασία είναι το Α και το Ω για την επιτυχία. Δεν αρκεί να κάνουν οι υποψήφιοι πολλά τεστ. Πρέπει να έχουν διδαχθεί και τις αντίστοιχες στρατηγικές και να τις έχουν κατακτήσει. Η αποτυχία που διαφαίνεται πιο έντονη στην ακουστική κατανόηση συνδέεται, κατά τη γνώμη μου, και με το γεγονός ότι οι μαθητές δεν εξασκούνται από νωρίς σε αυτή τη δεξιότητα. Κι αυτό συμβαίνει, γιατί πολλές φορές ο καθηγητής/η καθηγήτρια ρίχνει μεγαλύτερο βάρος στη διδασκαλία της γραμματικής, που απαιτεί ενεργή παρουσία, και όχι στο ακουστικό, όπου πρέπει να κρατήσει ο ίδιος μια πιο παθητική στάση. Οι καθηγητές είμαστε συνηθισμένοι να είμαστε το επίκεντρο του μαθήματος, συνήθεια που κάποιες φορές πρέπει να αποβάλουμε! ¨Όσον αφορά στη συνεργασία με το Ινστιτούτο Goethe, αυτή ξεκινά ομαλά από τα κεντρικά της Αυστρίας και του Μονάχου, καθότι πρόκειται για κοινή εξέταση και συνεχίζεται στην Ελλάδα. Η τράπεζα θεμάτων είναι κοινή, ο κάθε φορέας λειτουργεί ανεξάρτητα, χωρίς να μπορεί να διαφοροποιηθεί στο περιεχόμενο, ούτε στο ελάχιστο. Οι τακτικές συναντήσεις ενισχύουν την προώθηση της γλώσσας, που είναι άλλωστε ο κοινός στόχος.
8. Β2 για Jugendliche. Είμαστε μια από τις λίγες αγορές του κόσμου όπου μαθαίνουμε γερμανικά υψηλού επιπέδου σε μικρές ηλικίες και προχωράμε και σε πιστοποίηση γνώσεων. Ποιες είναι οι δυσκολίες αυτού και πως επηρεάζεται η εξέταση από την ηλικία των υποψηφίων;
Η Ελλάδα πράγματι αποτελεί μια ξεχωριστή περίπτωση στην πιστοποίηση ξένων γλωσσών. Σε όλες τις γλώσσες οι μαθητές μας αποκτούν σε μικρή ηλικία υψηλού επιπέδου πιστοποιήσεις. Επειδή όμως είναι εξοικειωμένοι με τα Αγγλικά, όπου πολλά παιδιά φτάνουν στο Γ2 στην γ’ Γυμνασίου ή στην α΄ Λυκείου, θεωρώ ότι πλέον δεν είναι ανέφικτο. Η ανάγκη για θεματολογία προσαρμοσμένη σε μικρές ηλικίες, την οποία πρώτο διέκρινε το ÖSD, εισάγοντας στην διεθνή και κατ’επέκταση και την ελληνική αγορά το B2J και το C1J ήταν επιτακτική. Ακολουθώντας την επιτυχημένη μας πρακτική, πολλοί φορείς μετά από εμάς εισήγαγαν κι αυτοί τη νεανική θεματολογία στις εξετάσεις, γεγονός που μπορεί να χαρακτηριστεί μόνο ως θετικό για τους υποψήφιους..
9. Πόσο συχνά και πού διοργανώνονται εξετάσεις ÖSD στην Ελλάδα; Σχέδια επέκτασης;
Οι εξετάσεις πραγματοποιούνται 4 φορές τον χρόνο σε 12 πόλεις. Το επόμενο εξεταστικό μας κέντρο είναι στη Λάρισα, όπου θα πραγματοποιηθούν εξετάσεις τον Ιούνιο του 2020. Για να ολοκληρωθεί το δίκτυό μας πανελλαδικά, έχουμε σκοπό να διεξάγουμε εξετάσεις και στα Δωδεκάνησα. Και βλέπουμε…
10. Πολλοί επιτυχόντες, μετά την απόκτηση του διπλώματος, ξεχνάνε τη γλώσσα, εάν δε μεταναστεύσουν άμεσα προς κάποια γερμανόφωνη χώρα ή εάν δεν τη χρησιμοποιούν στην εργασία τους. Ποιες είναι οι σκέψεις σας περί χρήσης της γλώσσας, αγάπης προς την κουλτούρα, επαφής με τον πολιτισμό ως διευθύντρια του ÖSD;
Είναι πράγματι δύσκολο να διατηρήσεις το επίπεδο μιας γλώσσας , όταν δεν την χρησιμοποιείς. Πέρα από τις γερμανόφωνες ταινίες, τηλεοπτικές και ραδιοφωνικές εκπομπές, ηλεκτρονικές εφημερίδες και ιστοσελίδες, στην Ελλάδα προσφέρονται κι άλλες ευκαιρίες για επαφή με τον πολιτισμό των γερμανόφωνων χωρών. Η αυστριακή Πρεσβεία κυκλοφορεί κάθε μήνα ένα newsletter, που προωθούμε κι εμείς, όπου αναφέρονται οι δράσεις της και μια ποικιλία από εκδηλώσεις. Και βέβαια το Ινστιτούτο Goethe στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη, εκτός από τη βιβλιοθήκη, που είναι προσβάσιμη στο κοινό, διοργανώνει πολλές αξιόλογες εκδηλώσεις, όπως εκθέσεις, παρουσιάσεις, προβολές, συνέδρια και άλλα, που συμβάλουν στο να διατηρήσουμε την επαφή με την γερμανόφωνη κουλτούρα.
11. Deutschland = das Land der Dichter und Denker. Österreich = ?
Η Βιέννη – η πρωτεύουσα της Αυστρίας - είναι ως γνωστόν η πόλη με την καλύτερη ποιότητα ζωής στον κόσμο. Η Αυστρία είναι η χώρα όπου γεννήθηκαν και έζησαν πρωτοποριακές προσωπικότητες των γραμμάτων και των τεχνών. Παρόλα αυτά το ÖSD δεν είναι επικεντρωμένο στην Αυστρία. Τα αρχικά του σημαίνουν πέρα από «Österreichisches Sprachdiplom Deutsch» και «Österreich Schweiz Deutschland», δηλώνοντας έτσι την πολυκεντρική προσέγγιση της γερμανικής γλώσσας και του γερμανόφωνου πολιτισμού. Το ÖSD δεν αποκλείει, αντίθετα περικλείει όλες τις γερμανόφωνες χώρες της Ευρώπης.
12. Ποιος είναι ο μεγαλύτερος μύθος και ποια η μεγαλύτερη πραγματικότητα περί ÖSD;
Ο μεγαλύτερος μύθος είναι ότι τα πιστοποιητικά του ÖSD δεν αναγνωρίζονται παντού. Εκ των πραγμάτων βέβαια έχει ήδη καταρριφθεί. Από την αρχή το ÖSD ήταν και παραμένει μέλος του ALTE και τα πιστοποιητικά του αναγνωρίζονται τόσο στην Ελλάδα, από το ΑΣΕΠ , όσο και σε ολόκληρο τον κόσμο, στα Πανεπιστήμια και στις δημόσιες και ιδιωτικές επιχειρήσεις. Το κύρος των πιστοποιητικών του είναι αδιαμφισβήτητο.
Η μεγαλύτερη αλήθεια είναι ότι οι εξετάσεις του ÖSD έχουν ως επίκεντρο τον/την υποψήφιο/α, δηλαδή είναι φιλικές προς τον ίδιο / την ίδια και το περιβάλλον του, τον καθηγητή/τρια του/της, τον γονέα του. Προσπαθούμε πάντα να απαλλάξουμε τους εξεταζόμενους - μικρούς και μεγάλους - από το άγχος τους , προσφέροντάς τους μια φιλική αντιμετώπιση και μια ευχάριστη ατμόσφαιρα, διατηρώντας παράλληλα την αδιαμφισβήτητη υψηλή ποιότητα του περιεχομένου και της διαδικασίας των εξετάσεων.
Προετοιμασία εξετάσεων για τα πιστοποιητικά του ÖSD: Arena B1, Werkstatt B1, Übungsmaterialien ÖSD
